1 lipca 2024 roku Warszawa zrobi krok w kierunku czystszego środowiska, wprowadzając pierwszą w Polsce Strefę Czystego Transportu (SCT). To pionierskie rozwiązanie ograniczy wjazd starszych i bardziej zanieczyszczających pojazdów, co ma przyczynić się do znacznej poprawy jakości powietrza w stolicy. Strefa obejmie 37 km², co stanowi około 7% powierzchni miasta, wyprzedzając tym samym Kraków, który wstrzymał wprowadzenie swojej strefy ze względu na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.
Nalepki i zasady wjazdu
Od 1 lipca SCT obejmie większość Śródmieścia oraz części otaczających je dzielnic. Wjazd do tej strefy będzie ograniczony dla pojazdów, które emitują najwięcej szkodliwych spalin. Ograniczenia będą dotyczyć samochodów benzynowych (w tym LPG) starszych niż 27 lat, niespełniających normy Euro 2, oraz pojazdów z silnikiem diesla (w tym LPG) starszych niż 19 lat, niespełniających normy Euro 4.
Nalepka będzie wymagana, ale jej brak nie będzie karany. Mandat grozi jednak za nieuprawniony wjazd do strefy. W pierwszym etapie nalepki dotyczyć będą jedynie około 1,5%-2% pojazdów. Mieszkańcy Warszawy rozliczający tu podatki będą zwolnieni z obostrzeń przez pierwsze 3,5 roku, a seniorzy (powyżej 70 lat) i osoby z niepełnosprawnościami będą zwolnieni bezterminowo, co potwierdzi specjalna nalepka.
Etapy wprowadzania SCT
Warszawska SCT będzie wprowadzana w pięciu etapach do 2032 roku:
- Etap 1 (2024): Ograniczenia obejmą 2% floty pojazdów z 2020 roku, co ma przynieść spadek emisji NOx o 11% i PM o 20%.
- Etap 2 (2026): Ograniczenia dotkną 9% floty, redukując emisję NOx o 27% i PM o 55%.
- Etap 3 (2028): 16% pojazdów zostanie objętych obostrzeniami, co zmniejszy emisję NOx o 55% i PM o 66%.
- Etap 4 (2030): Wjazd będzie ograniczony dla 23% floty, co pozwoli na redukcję emisji NOx o 74% i PM o 68%.
- Etap 5 (2032): Ostatecznie ograniczenia obejmą 27% pojazdów, co zmniejszy emisję NOx o 80% i PM o 69%.
Jak zaznaczył Łukasz Puchalski, dyrektor stołecznego Zarządu Dróg Miejskich, Warszawa stanie się swoistym poligonem doświadczalnym dla polskich przepisów o SCT. Doświadczenia Warszawy będą cenną lekcją dla innych miast i Ministerstwa Klimatu i Środowiska.
Korzyści dla zdrowia i środowiska
Wprowadzenie SCT przyniesie liczne korzyści, zarówno ekologiczne, jak i zdrowotne. Redukcja emisji NOx i PM poprawi jakość powietrza, co bezpośrednio wpłynie na zdrowie mieszkańców. Mniejsze zanieczyszczenie powietrza oznacza mniejsze ryzyko chorób układu oddechowego i krążenia, co poprawi jakość życia w mieście.
SCT w Krakowie i innych miastach
Kraków również planował wprowadzenie SCT w lipcu 2024 roku, jednak wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego unieważnił uchwałę o SCT, zmuszając władze do opracowania nowego projektu. Wyrok nie jest prawomocny, a miasto czeka na pisemne uzasadnienie.
Inne miasta, takie jak Wrocław, Gdańsk i Łódź, również planują wprowadzenie SCT. Wrocław zamierza rozpocząć działania do 2025 roku, a Gdańsk i Łódź są na etapie konsultacji społecznych i planowania, z możliwym startem w 2026 roku.
Warszawska Strefa Czystego Transportu to ambitny projekt, który może stać się inspiracją dla innych polskich miast, dostrzegających potrzebę poprawy jakości powietrza i zdrowia mieszkańców.
